Każdego z nas z Narodowym Bankiem Polskim wiąże emisja złotego. Konstytucja nadała wyłączne prawo emisji pieniądza NBP, co również znajduje zapis w ustawie. Z tego prawa i przepisów określających je wynika istotna kwestia, czyli takie jakby zabezpieczenie dla nas, że nikt nie może odmówić przyjęcia autentycznych banknotów i monet emitowanych przez NBP jako należności za towar lub zwrot pożyczki.
W związku z tym NBP odpowiada za zabezpieczenie pieniędzy przed fałszerstwami, dlatego też co jakiś czas przeprowadza modernizację banknotów, dodając nowe zabezpieczenia.
Bank w swych obowiązkach posiada również wycofywanie zużytych lub zniszczonych pieniędzy z obiegu.
Dla każdego z nas istotną rolą jest odpowiedzialność Banku za wartość, czyli siłę nabywczą złotówki.
Powyższe odbywa się m. in. przez utrzymanie stabilności cen. Zostaje ustalony tzw. cel inflacyjny, choć w obecnej rzeczywistości brzmi to raczej dziwnie, oznacza to określenie o ile ceny mogą wzrosnąć w stosunku do cen roku poprzedniego.
Zostaje ustalony próg procentowy z pewną możliwością odchylenia (np. o +/– 1 punkt procentowy).
Taki rodzaj działania określa się polityką pieniężną NBP, w której Bank stara się, aby wzrost cen (inflacja) był jak najbardziej zbliżony do określonego założenia.
Jest to jedna z funkcji posiadanego organu, czyli Rady Polityki Pieniężnej, która określa wysokość stóp procentowych, stanowiących oprocentowanie depozytów przyjmowanych przez bank centralny od banków komercyjnych oraz kredytów udzielanych przez NBP.
Rada określa wysokość najważniejszej stopy – referencyjnej, co oznacza dla każdego, że od początku roku maksymalna wysokość oprocentowania kredytów konsumpcyjnych w skali roku nie może przekroczyć dwukrotności stopy referencyjnej. Wysokość stopy referencyjnej odpowiada za oprocentowanie operacji na rynku międzybankowym, co jest podstawą obliczania odsetek od kredytów hipotecznych.
Wysokość stóp procentowych NBP może pośrednio wpływać na oprocentowanie posiadanych depozytów. W przypadku podniesienia stóp procentowych, opłacalność przechowywania pieniędzy w banku i droższy kredyt powodują zmniejszenie konsumpcji. Wówczas producenci powinni zachęcić do kupna sprzedawanych produktów, obniżając ceny, przez co zmniejsza się inflacja.
Ponieważ Rada Polityki Pieniężnej może również obniżyć stopy procentowe, dla nas taka sytuacja wiąże się z tym, że banki komercyjne będą udzielały tańszego kredytu, więc chętniej pożyczymy pieniądze na zakup towarów lub do inwestowania ich w inne dobra. Pamiętać jednak należy, że zwiększony popyt może spowodować wzrost cen określonych dóbr, produktów, czyli tworzy inflację. Ona zaś powoduje, że za te same pieniądze kupimy mniej.
Jak widać działanie NBP przez wysokości rat kredytów, oprocentowania depozytów głównie wpłynie na to ile pieniędzy będziemy zobowiązani zapłacić w sklepach, robiąc codzienne zakupy i ile zostanie nam w portfelach.
Dobrze jest o tym wiedzieć kiedy podejmujemy swoje decyzje finansowe.
